Vincent van Gogh: het leven en de artistieke erfenis
De bekende kunstenaar Vincent van Gogh, vaak een gemartelde kunstenaar genoemd, probeerde in elk van zijn kunstwerken zijn emotionele en spirituele toestand over te brengen. Hoewel hij tijdens zijn leven slechts één schilderij verkocht, is Vincent van Gogh nu een van de beroemdste kunstenaars aller tijden. Zijn doeken worden gekenmerkt door dicht opgebrachte, zichtbare penseelstreken in een levendig en weelderig kleurenpalet, wat Van Goghs persoonlijke expressie in de schilderkunst benadrukt. Elk schilderij geeft onmiddellijk weer hoe de kunstenaar elke scène zag, geïnterpreteerd door zijn ogen, geest en hart. Deze zeer eigenzinnige en emotioneel ontroerende stijl heeft kunstenaars en kunststromingen gedurende de 20e eeuw en tot op de dag van vandaag aanzienlijk beïnvloed en zal ervoor zorgen dat het belang van Vincent van Gogh tot ver in de toekomst reikt.
Diensten
🎨Van Goghs toewijding aan het verwoorden van de innerlijke spiritualiteit van mens en natuur resulteerde in een samensmelting van stijl en inhoud, resulterend in dramatische, fantasierijke, ritmische en emotionele doeken. Deze schilderijen brengen veel meer over dan alleen de uiterlijke verschijning van het onderwerp in kwestie.
🎨 Hoewel zijn mentale instabiliteit zijn hele leven voor veel onrust zorgde, was het ook de drijvende kracht achter de emotionele portretten van de mensen om hem heen. Elk van zijn werken was doordrenkt van een diepere psychologische reflectie en resonantie.
🎨Het onstabiele persoonlijke temperament van Van Gogh werd synoniem met het romantische beeld van de onrustige kunstenaar. Zijn zelfdestructieve talent vond weerklank in de levens van veel kunstenaars in de 20e eeuw.
🎨Van Gogh gebruikte een impulsieve schildertechniek met gebaren en symbolische kleuren om subjectieve emoties uit te drukken. Deze methoden en praktijken vormden vele latere moderne kunststromingen, van het fauvisme tot het abstract expressionisme.
Belangrijke kunstwerken van Vincent van Gogh
De aardappeleters, 1885
- Olieverf op doek - Het Van Gogh Museum, Amsterdam
- Het originele formaat: ca. 82 cm x 114 cm (32,3 x 44,9 inch)
- Nachdruck bij artlia: De Katoffelesser 1885
Dit vroege doek wordt beschouwd als het eerste meesterwerk van Van Gogh. Tijdens zijn verblijf tussen de boeren en arbeiders in het Nederlandse Nuenen probeerde Van Gogh de mensen en hun leven waarheidsgetrouw in beeld te brengen. Door de scène in een somber palet weer te geven, weerspiegelde hij de sombere levensomstandigheden van de boeren en gebruikte hij lelijke modellen om de impact van zware fysieke arbeid op deze arbeiders verder te illustreren. Dit effect wordt versterkt door het gebruik van losse penseelstreken om de gezichten en handen van de boeren te beschrijven terwijl ze zich rond de enkele kleine lantaarn verzamelen en hun schamele maaltijd van aardappelen eten. Ondanks het opvallende karakter van het tafereel werd het schilderij pas na de dood van Van Gogh als succesvol beschouwd. Toen dit werk werd geschilderd, domineerden de impressionisten met hun heldere palet al ruim tien jaar de Parijse avant-garde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Van Goghs broer Theo het onmogelijk vond schilderijen uit de periode van zijn broer te verkopen. Niettemin getuigt dit werk niet alleen van Van Goghs toewijding om emotioneel en spiritueel geladen scènes in zijn kunst weer te geven, maar ook van de ideeën die hij gedurende zijn hele carrière volgde.
De courtisane (naar Eisen), 1887
- Olieverf op doek - Het Van Gogh Museum, Amsterdam
- Het originele formaat: ca. 100 cm x 60 cm (39,4 inch x 23,6 inch)
Tijdens zijn verblijf in Parijs maakte Van Gogh kennis met tal van artistieke stijlen, waaronder Japanse ukiyo-e-houtsneden. Deze prenten waren pas halverwege de 19e eeuw in het Westen verkrijgbaar. Van Gogh verzamelde werken van Japanse ukiyo-e-meesters als Hiroshige en Hokusai en beweerde dat deze werken net zo belangrijk waren als werken van Europese kunstenaars als Rubens en Rembrandt. Van Gogh liet zich inspireren door een reproductie van een prent van Keisai Eisen die in mei 1886 op de omslag van het tijdschrift Paris Illustré verscheen. Van Gogh vergroot Eisens afbeelding van de courtisane en plaatste haar tegen een contrasterende gouden achtergrond, omringd door een weelderige watertuin, die was gebaseerd op landschappen uit andere prenten die hij bezat. Deze specifieke tuin wordt bevolkt door kikkers en kraanvogels, die beide verwijzen naar prostituees in het informele Frans. Hoewel de stilistische kenmerken van dit schilderij, met name de gedurfde, donkere contouren en heldere kleurvlakken, later Van Goghs volwassen stijl bepaalden, maakte hij zich het werk ook eigen. Door in kleur te werken in plaats van in een houtsnede, kon Van Gogh het werk verzachten en vertrouwen op zichtbare penseelstreken om diepte toe te voegen aan de figuur en de omgeving, waardoor een dynamische spanning over het oppervlak ontstond die niet aanwezig was in de originele afdruk.
Caféterras 's nachts, 1888
- Olieverf op doek - Kröller-Muller Museum, Otterlo
- Het originele formaat: ongeveer 80,7 cm x 65,3 cm (31,8 x 25,7 inch)
- Nachdruck bij artlia: Caféterrasse am Abend
Dit was een van de taferelen die Van Gogh schilderde tijdens zijn verblijf in Arles en een schilderij waarin hij gebruik maakte van de krachtige nachtelijke achtergrond. Door contrasterende kleuren en tinten te gebruiken, bereikte Van Gogh een lichtgevend oppervlak dat ondanks de donker wordende lucht pulseert van innerlijk licht. De compositierichtingen wijzen allemaal naar het midden van het werk en trekken de aandacht langs het trottoir alsof de toeschouwer door de geplaveide straten slentert. Het café bestaat nog steeds en is een "bedevaartsoord" voor Van Gogh-fans die Zuid-Frankrijk bezoeken. In een brief aan zijn zus beschreef hij dit schilderij als volgt: "Hier heb je een nachtschilderij zonder zwart, met niets dan prachtige blauw-, paars- en groentinten, en in deze omgeving wordt het verlichte gebied zelf zwavelgeel en citroengroen. Het amuseert me enorm om de nacht ter plekke te schilderen..." Van Gogh schilderde 's nachts op straat en reproduceerde het tafereel rechtstreeks vanuit zijn observaties, een praktijk die hij had overgenomen van de impressionisten. In tegenstelling tot de impressionisten legde hij echter niet alleen het tafereel vast zoals zijn oog het zag, maar gaf hij het beeld ook een spirituele en psychologische toon die zijn individuele en persoonlijke reactie weerspiegelde. De penseelstreken trillen van de opwinding en vreugde die Van Gogh voelde tijdens het schilderen van dit werk.
Zonnebloemen, 1888
- Olieverf op doek - De National Gallery, Londen
- Het originele formaat: ca. 92,1 cm x 73 cm (36,3 inch x 28,7 inch)
- Nachdruck bij artlia: Zonnebloemen
De serie Zonnebloemen van Van Gogh was bedoeld ter decoratie van de voor Gauguin bestemde kamer in het "Gele Huis", zijn atelier en appartement in Arles. De weelderige penseelstreken creëerden de textuur van de zonnebloemen, en Van Gogh gebruikte een breed scala aan geeltinten om de bloemen te beschrijven, deels dankzij nieuw uitgevonden pigmenten die nieuwe kleuren en tinten mogelijk maakten. Van Gogh gebruikte de zonnige tinten om de volledige levensduur van de bloemen uit te drukken, van de volle bloei van helder geel tot de verwelkende en stervende bloesems van melancholische oker. Het traditionele schilderen van een boeket bloemen kreeg een nieuwe impuls door Van Goghs experimenten met lijn en textuur, waardoor elke zonnebloem de vergankelijkheid van het leven, de helderheid van de Provençaalse zomerzon en de mentaliteit van de kunstenaar kreeg.
De slaapkamer, 1889
- Olieverf op doek - Het Van Gogh Museum, Amsterdam
- Het originele formaat: ca. 72 cm x 90 cm (28,3 inch x 35,4 inch)
- Nachdruck bij artlia: Het slaapkamer
Van Goghs slaapkamer toont zijn woonruimte op Place Lamartine 2, Arles, bekend als het 'Gele Huis'. Het is een van zijn bekendste beelden. Zijn gebruik van gedurfde en levendige kleuren om het scheve perspectief van zijn kamer weer te geven, demonstreerde zijn bevrijding van het gedempte palet en de realistische afbeeldingen van de Nederlandse kunsttraditie, evenals van de pasteltinten die vaak door de impressionisten werden gebruikt. Hij werkte intensief aan het motief, de kleuren en de opstelling van deze compositie en schreef er veel brieven over aan Theo: "Deze keer is het gewoon mijn slaapkamer, hier moet de kleur alles doen en de dingen door zijn vereenvoudiging een grotere stijl geven, hier zou het moeten zijn kalm of suggereert in het algemeen slaap. Met andere woorden, het kijken naar de foto zou de hersenen moeten kalmeren, of beter gezegd de verbeelding. Terwijl de felle geel- en blauwtinten in eerste instantie rusteloosheid lijken aan te duiden, doen de felle kleuren denken aan een zonnige zomerdag, zoals Van Gogh bedoelde. Deze persoonlijke interpretatie van een scène, waarin specifieke emoties en herinneringen de compositie en het kleurenpalet bepalen, is een belangrijke bijdrage aan de moderne schilderkunst.
Zelfportret met verbonden oor, 1889
- Olieverf op doek - The Courtauld Gallery, Londen
- Het originele formaat: ca. 60 cm x 49 cm (23,6 x 19,3 inch)
Nadat hij tijdens een manische aanval in Arles een deel van zijn linkeroorlel had afgesneden, schilderde Van Gogh Zelfportret met een verbonden oor terwijl hij herstelde en nadacht over zijn ziekte. Hij geloofde dat schilderen zou helpen de balans in zijn leven terug te brengen, wat de belangrijke rol zou aantonen die artistieke creatie voor hem speelde. Het schilderij getuigt van de hernieuwde kracht en controle van de kunstenaar in zijn kunst, aangezien de compositie is weergegeven met een ongebruikelijk realisme, waarbij alle gelaatstrekken duidelijk zijn gemodelleerd en er zorgvuldige aandacht is besteed aan de verschillende texturen van huid, stof en hout. De kunstenaar staat voor een ezel met een grotendeels blanco canvas en een Japanse print aan de muur. De losse en expressieve penseelstreken die typerend zijn voor Van Gogh zijn duidelijk zichtbaar; de streken zijn zowel schokkerig als kronkelend, soms zacht en diffuus, waardoor spanning ontstaat tussen anderszins duidelijk gemarkeerde grenzen. De gedurfde contouren van zijn jas en hoed bootsen de lineaire kwaliteit van de Japanse print achter de kunstenaar na. Tegelijkertijd gebruikte Van Gogh de techniek van impasto, het continu aanbrengen van natte verf, om een rijk gestructureerd oppervlak te ontwikkelen dat de diepte en emotionele kracht van het doek vergroot. Dit zelfportret, een van de vele die Van Gogh gedurende zijn carrière maakte, heeft een intensiteit die ongeëvenaard is in zijn tijd, wat blijkt uit de openhartige manier waarop de kunstenaar zijn zelf toegebrachte wond weergeeft, evenals uit de suggestieve manier waarop hij de scène reproduceert, wordt uitgedrukt. Door invloeden te combineren die zo divers waren als de losse penseelstreken van de impressionisten en de sterke contouren van Japanse houtsneden, bereikte Van Gogh een werkelijk unieke vorm van expressie in zijn schilderijen.
Sterrennacht, 1889
- Olieverf op doek - Het Museum of Modern Art, New York
- Het originele formaat: ca. 73,7 cm x 92,1 cm (29 inch x 36 1/4 inch)
- Nachdruck bij artlia: Sterrennacht, Van Gogh
De Sterrennacht wordt vaak gezien als het hoogtepunt van Van Gogh. In tegenstelling tot de meeste van zijn werken werd Sterrennacht uit het geheugen geschilderd in plaats van in het landschap. De nadruk op het innerlijke, emotionele leven komt duidelijk naar voren in zijn wervelende, turbulente weergave van de lucht - een radicale afwijking van zijn eerdere, meer levensechte landschappen. Hier volgde Van Gogh een strikt principe van structuur en compositie, waarbij de vormen nauwkeurig over het canvasoppervlak zijn verdeeld om balans en spanning te creëren te midden van de wervelende torsie van de cipressen en de nachtelijke hemel. Het resultaat is een landschap dat wordt weergegeven door rondingen en lijnen, waarbij de schijnbare chaos wordt ondermijnd door een rigoureuze formele opstelling. De spiritualiteit die Van Gogh in de natuur aantrof, wordt in Sterrennacht op indrukwekkende wijze overgebracht. Het schilderij staat erom bekend dat het de schilderkunst verder brengt dan het weergeven van de fysieke wereld.
Kerk van Auvers, 1890
- Olieverf op doek - Musée d'Orsay, Parijs
- Het originele formaat: ca. 94 cm x 74 cm (37 x 29,1 inch)
Nadat hij in mei 1890 het sanatorium van Saint-Rémy had verlaten, reisde Van Gogh noordwaarts naar Auvers, buiten Parijs. De kerk van Auvers is een van de bekendste afbeeldingen uit de laatste maanden van Van Goghs leven. Hij gaf het landschap beweging en emotie door de scène weer te geven met een palet van levendig contrasterende kleuren en penseelstreken die de kijker door het schilderij leiden. Van Gogh vervormde en vlakte de architectuur van de kerk af, plaatste deze in zijn eigen schaduw en weerspiegelde zijn complexe relatie met spiritualiteit en religie. Van Gogh wekt de indruk dat ware spiritualiteit in de natuur te vinden is en niet in de gebouwen van de mens. De invloed van de Japanse houtsnedekunst is duidelijk zichtbaar in de dikke donkere contouren en vlakke kleurvlakken van de daken en het landschap, terwijl de zichtbare penseelstreken van de impressionisten langwerpig en benadrukt worden. Het gebruik van de zure tonen en duisternis van de kerk verwijst naar de dreigende geestelijke onrust die uiteindelijk culmineerde in de zelfmoord van Van Gogh. Dit gevoel van instabiliteit achtervolgde Van Gogh zijn hele leven, waardoor zijn werken een unieke mix van charme en spanning kregen.
Paul-Ferdinand Gachet, 1890
- Olieverf op doek - Privécollectie
- Het originele formaat: ongeveer 65 cm x 54 cm (25,6 x 21,3 inch)
dr. Gachet was de homeopathische arts die Van Gogh behandelde na zijn vrijlating uit Saint-Rémy. De kunstenaar vond een persoonlijke connectie in de dokter en schreef aan zijn zus: "Ik heb in Dr. Gachet een echte vriend gevonden, zoiets als een andere broer, we lijken fysiek en mentaal zo op elkaar." Van Gogh toont Gachet zittend aan een rode tafel met twee gele boeken en een vingerhoed in een vaas bij zijn elleboog. De dokter kijkt over de toeschouwer heen, waarbij zijn ogen een gevoel van innerlijke droefheid overbrengen dat niet alleen de toestand van de dokter weerspiegelt, maar ook die van Van Gogh. Van Gogh vestigde de aandacht van de kijker op het weergeven van de uitdrukking van de dokter door zijn gezicht te omringen met de subtiel variërende blauwtinten van zijn jasje en de heuvels op de achtergrond. Van Gogh schreef aan Gauguin dat hij een werkelijk modern portret wilde maken, een portret dat 'de hartverscheurende uitdrukking van onze tijd' zou vastleggen. Door de uitdrukking van Gachet weer te geven met een mix van melancholie en zachtheid, creëerde Van Gogh een portret dat de kijkers sinds de creatie ervan heeft beïnvloed. Een recente eigenaar, Ryoei Saito, beweerde zelfs dat hij van plan was het schilderij na zijn dood mee te laten verbranden omdat hij zo ontroerd was door de afbeelding. De intensiteit van de emotie die Van Gogh in elke penseelstreek legde, heeft zijn werk de afgelopen decennia zo boeiend gemaakt voor kijkers en talloze kunstenaars en mensen geïnspireerd.
Tarweveld met kraaien - Vincent van Gogh, 1890
- Olieverf op doek - Van Gogh Museum, Amsterdam
- Het originele formaat: ca. 50 cm x 103 cm (19,7 x 40,6 inch)
- Nachdruck bij artlia: Weizenfeld met Kraaien
“Korenveld met kraaien” is een van de laatste werken van Vincent van Gogh en wordt vaak gezien als een uitdrukking van zijn innerlijke wanhoop en zijn artistieke hoogtepunt. Het schilderij toont een dramatisch tarweveld, doorkruist door donkere kraaien, onder een dreigende lucht. Door de krachtige penseelstreken en intense kleuren voel je de emotionele diepgang die Van Gogh in dit werk heeft vastgelegd.
De kraaien die over het veld vliegen worden vaak geïnterpreteerd als een symbool van bedreiging of dood, terwijl het zich vertakkende pad door het tarweveld een reis suggereert zonder duidelijke uitgang. De lucht, diepblauw met zware wolken, contrasteert scherp met het heldere goud van de tarwe, wat de dramatische sfeer van het beeld versterkt.
Van Gogh schreef over zijn liefde voor de korenvelden: “Ik zie er iets in dat mij sterkt en dat ik niet kan verklaren.” In dit schilderij weet hij een emotioneel landschap te creëren dat zowel zijn bewondering voor de natuur als zijn innerlijke onrust weerspiegelt.
Na de dood van Van Gogh groeide het schilderij uit tot een van de meest iconische werken uit de kunstgeschiedenis en blijft het tot op de dag van vandaag de kijker boeien met zijn intense emotionaliteit. Het is een ontroerend voorbeeld van Van Goghs vermogen om zijn eigen mentale landschap door de natuur weer te geven en een universele gevoelstaal te creëren.
Biografie van Vincent van Gogh
Zijn jeugd: Vincent van Gogh, geboren in een religieus gereformeerd gezin in Zuid-Nederland, vertoonde in zijn eerste levensjaren een onstabiele stemming, maar had aanvankelijk geen interesse in kunst. Tijdens zijn tijd op twee kostscholen blonk hij uit in talen. In 1868 verliet hij het formele onderwijs.
Vroege opleiding: In 1869 ging Van Gogh in de leer bij de internationale kunsthandelaar Goupil & Cie in Parijs, waar hij bijna tien jaar werkte. Hij correspondeert met zijn broer Theo, die ook kunsthandelaar wordt. In 1880 verliet Vincent Goupil & Cie, probeerde een religieuze carrière en besloot later, met financiële steun van Theo, kunst te gaan studeren.
Verliefdheid en uitdagingen: Van Gogh werd in 1881 geconfronteerd met grote armoede en trok weer bij zijn ouders in en leerde zichzelf tekenen. Hij werd verliefd op zijn neef Kee Vos-Stricker, wat leidde tot familieconflicten. Met de steun van Theo verhuisde hij naar Den Haag, studeerde bij Anton Mauve en behandelde het plattelandsleven in zijn kunst.
Relatie met Sien: In 1882 nam Van Gogh Clasina Maria Hoornik, een behoeftige jonge vrouw die hij Sien noemde, en haar kinderen in huis. Zijn steun aan Sien zorgde voor spanningen met vrienden, familie en opdrachtgevers, ook al stond zij model voor veel van zijn werken.
Volwassen periode: In 1884 verhuisde Van Gogh naar Nuenen, Nederland, en concentreerde zich op het afbeelden van arbeiders en armen. Er waren persoonlijke ruzies en geschillen met Theo. Na de dood van zijn vader in 1885 voltooide hij belangrijke werken zoals "De Aardappeleters".
De overgang naar Parijs en het impressionisme: Van Goghs verhuizing naar Parijs in 1886 bracht hem in contact met de impressionistische kunstenaars, waaronder Monet, Pissarro en Degas. Hij studeerde bij Fernand Cormon en koos voor een lichter kleurenpalet, beïnvloed door de impressionisten.
Laatste jaren en mentale problemen: In zijn laatste jaren verslechterde de geestelijke gezondheid van Van Gogh, wat leidde tot zelfbeschadiging. In 1889 werd hij opgenomen in een psychiatrische inrichting in Saint-Rémy, waar hij vele beroemde werken maakte. Nadat hij de kliniek had verlaten, verhuisde hij naar Auvers-sur-Oise, maar de financiële zorgen en de depressie namen toe.
Laatste Dagen: Op 27 juli 1890 schoot Van Gogh zichzelf in een tarweveld en stierf twee dagen later. Zijn laatste woorden waren: "Het verdriet zal voor altijd duren."
Erfenis: Van Goghs invloed op de kunstgeschiedenis is diepgaand. Bewegingen als het fauvisme en het Duitse expressionisme namen zijn spiritueel geïnspireerde kleurenschema over. De abstract expressionisten van het midden van de 20e eeuw adopteerden zijn expressieve penseelvoering om emotie over te brengen. Zelfs de neo-expressionisten van de jaren tachtig hebben veel te danken aan zijn kleurenpalet en penseelstreken. Naast kunst inspireerde zijn leven ook muziek en films als 'Lust for Life'. Hoewel hij tijdens zijn leven slechts één schilderij verkocht, liet Van Gogh 900 schilderijen en 1.100 tekeningen en schetsen na, terwijl zijn broer Theo het grootste deel van zijn werk erfde.
